Mała czarna
Kawa – jeden z najczęściej spożywanych napojów na świecie, zawierający kofeinę. Intensywny aromat i smak, zastrzyk energii, która napędzi na resztę dnia to główne przyczyny sięgania po ten magiczny napar. Zawiera około 1000 substancji roślinnych, dzięki czemu charakteryzuje się wieloaspektowym działaniem. Przez długie lata opinie na temat właściwości kawy były przeróżne, panowało przekonanie, o jej negatywnym wpływie na zdrowie. Dziś jednak wiemy, że umiarkowane jej spożycie niesie za sobą korzyści i nie stanowi zagrożenia dla organizmu[1].
Korzyści
- działa pobudzająco;
- polepsza koncentrację i nastrój;
- usuwa zmęczenie, zmniejsza podatność na wysiłek fizyczny;
- wspomaga procesy odchudzania;
- wykazuje działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne;
- zmniejsza ryzyko występowania: chorób sercowo – naczyniowych, chorób nowotworowych, zaburzeń metabolicznych (cukrzycy typu 2)[2,3,4].
Kiedy należy ograniczyć spożycie kawy?
W przypadku chorób układu pokarmowego, takich jak choroba refluksowa przyłyku oraz choroba wrzodowa zaleca się ograniczenie spożycia kawy, ze względu na niepożądane działanie kofeiny[4]. Jeżeli po wypiciu kawy występują problemy żołądkowo-jelitowe powinno się ją wykluczyć z codziennego jadłospisu. Kobiety w czasie ciąży również powinny ograniczyć spożycie – do 2 filiżanek dziennie.
Długotrwałe spożycie (400 – 800 mg kofeiny na dzień) może prowadzić do wystąpienia nerwowości, niepokoju, rozdrażnienia, bezsenności. Jeżeli nie spożywasz kawy regularnie po jej wypiciu może występować wzrost ciśnienia tętniczego[3]. Śmiertelna dawka kofeiny to 150 – 200 mg/ kg masy ciała.
Metabolizm
Kofeina przyspiesza czynności serca, rozszerza oskrzela i naczynia krwionośne, zwiększając zapotrzebowanie na tlen, co w konsekwencji może sprzyjać odchudzaniu oraz poprawiać zdolności wysiłkowe[4]. Regularne spożycie kawy zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II – z przeprowadzonej metaanalizy wynika, że spożycie co najmniej 7 filiżanek naparu dziennie, zmniejszyło aż o 50% ryzyko zachorowalności, w porównaniu z osobami pijącymi 2 filiżanki[6].
Nowotwory
Ze względu na występujące antyoksydanty, regularne spożycie kawy może przyczynić się do zmniejszenia występowania nowotworów wątroby, jelita grubego, piersi[3,4].
Układ nerwowy
Wyniki badań wskazują, że regularne i umiarkowane spożycie kawy zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona. Warto dodać, że 2-3 filiżanki naparu dziennie wpływają korzystnie na samopoczucie oraz zmniejszają ryzyko wystąpienia depresji[5].
Układ krążenia
Na podstawie badań stwierdzono, że umiarkowane spożycie kawy (do 3 filiżanek dziennie) pozytywnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy, zmniejszając ryzyko zgonu zawału serca, udaru mózgu[4].
Podsumowanie
Zdecydowanie patrząc na właściwości prozdrowotne małej czarnej warto rozważyć włączenie jej do codziennego spożycia. Umiarkowana ilość – nawet do 4 filiżanek dziennie jest bezpieczna i nie wywiera negatywnego wpływu na funkcjonowanie Naszego organizmu. Kawa może dodatkowo wpłynąć pozytywnie na Twoje osiągnięcia sportowe.
Piśmiennictwo
- Żukiewicz-Sobczak W, Krasowska E, Sobczak P, et al. Wpływ spożycia kawy na organizm człowieka. Med Og Nauk Zdr. 2012; 18: 71–76.
- Matysek-Nawrocka M, Cyrankiewicz P. Substancje biologicznie aktywne pozyskiwane z herbaty, kawy i kakao oraz ich zastosowanie w kosmetykach. Post Fitoter. 2016; 2: 139–144.
- Pelczyńska M., Bogdański P., Prozdrowotne właściwości kawy, Varia Medica 2019 tom 3, nr 4, strony 311–317.
- Zdrojewicz Z., Grześkowiak K., Łukasiewicz M. Medycyna Rodzinna 2016; 19(3): 138-145.
- Nehlig A. Effects of coffee/caffeine on brain health and disease: What should I tell my patients? Pract Neurol. 2016; 16(2): 89–95, doi: 10.1136/practneurol-2015-001162, indexed in Pubmed: 26677204.
- Van Dam R.M., Feskens E.J.: Coffee consumption and risk of type 2 diabetes mellitus. Lancet 2002; 360: 1477–1478.
