Cukrzyca ciążowa

Cukrzycą ciążową możemy określić stan nietolerancji glukozy, który zostaje rozpoznany, bądź pojawia się pierwszy raz w czasie ciąży. Nie ma znaczenia na jakim etapie zostanie wykryta, zawsze może być konsekwencją wystąpienia poważnych zaburzeń dla matki oraz dziecka. Nadmierna masa ciała zwłaszcza przed ciążą oraz zachodzące zmiany hormonalne w II i III trymestrze mogą sprzyjać rozwojowi cukrzycy ciążowej, dlatego szczególnie ważna jest profilaktyka[2]. Najnowsze wytyczne wskazują, że odpowiednia dietoterapia dla kobiet z cukrzycą ciążową może przynieść korzystne efekty zdrowotne oraz poprawę jakości życia. Możemy zaobserwować spore braki w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych oraz samokontroli, zatem odpowiednia edukacja ma swój pozytywny wydźwięk w sferze psychofizycznej dla kobiet z tym zaburzeniem metabolicznym[1, 2].

Diagnoza cukrzycy ciążowej

Badanie należy wykonać z pierwszą wizytą u ginekologa. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wyróżniamy następujące kryteria stężenia glukozy we krwi[4]:

• 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) – prawidłowa glikemia na czczo;
• 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) – nieprawidłowa glikemia na czczo – należy wykonać test diagnostyczny z doustnym obciążeniem glukozy (OGTT);
• ≥ 126 mg/dl (7,0 mmol/l) – wynik stwierdzony w dwóch przeprowadzonych badaniach, wskazuje na cukrzycę[3].

Pomimo prawidłowej glikemii na czczo u kobiet, u których w poprzedniej ciąży występowała cukrzyca zaleca się wykonanie testu diagnostycznego OGTT[4].

Według aktualnych zaleceń dla kobiet w 24-28 tygodniu, u których na początku ciąży wynik glikemii był prawidłowy, przeprowadzany jest test przesiewowy. Badana otrzymuje 50g roztworu glukozy i po upływie godziny oznaczane jest jej stężenie we krwi. Wynikiem prawidłowym uznaje się wartość, która nie przekracza 140 mg/dl[2].

Dieta w cukrzycy ciążowej

Ogólne zasady prawidłowego odżywiania w czasie ciąży zostały przedstawione w poprzednim artykule. Warto zwrócić uwagę na fakt, że jadłospis powinien być dostosowany indywidualnie do stylu życia, preferencji, stanu zdrowia i wskaźnika masy ciała pacjentki przed ciążą. Najważniejsze wskazówki:

• komponuj posiłki, które zawierają węglowodany złożone, pełnowartościowe białko oraz zdrowe tłuszcze;
• zadbaj o prawidłową podaż kwasów tłuszczowych jedno i wielonienasyconych;
• unikaj kwasów tłuszczowych nasyconych oraz typu trans;
• postaraj się spożywać posiłki regularnie;
• ogranicz potrawy smażone na korzyść gotowanych, pieczonych bez tłuszczu;
• wybieraj produkty z niskim indeksem glikemicznym, które nie przyczynią się do zwiększenia wahań stężenia glukozy we krwi;
• dostarcz 25-40g/dobę błonnika pokarmowego, który spowalnia wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego;
• ogranicz spożycie żywności wysokoprzetworzonej[2].

Rola aktywności fizycznej

Wyniki badań wskazują jednoznacznie, że aktywności fizyczna obniża ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej, jej wpływ na zdrowie jest nieoceniony. Wysiłek fizyczny zwiększa transport glukozy z krwi, poprawia wrażliwość komórek na insulinę oraz wpływa pozytywnie na kontrolę glikemii. Otyłość, potęgowana brakiem ruchu fizycznego jest silnie związana z ryzykiem wystąpienia choroby. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca wdrożyć codziennie 30 minutową aktywność fizyczną dla kobiet z cukrzycą ciążową, oczywiście jeżeli nie występują przeciwskazania medyczne[5].

Podsumowanie

Prawidłowe wyrównanie glikemii oraz ciągła kontrola w czasie ciąży istotnie oddziałuje na zmniejszenie ryzyka wystąpienia cukrzycy ciążowej. Brak wysokich wahań glukozy we krwi korzystnie wpływa na dobry stan urodzeniowy dziecka. Pamiętajmy o odpowiedniej dietoterapii oraz włączeniu jakiejkolwiek formy aktywności fizycznej.

Jeżeli potrzebujesz jadłospisu indywidualnie dopasowanego do twoich potrzeb zapraszam do współpracy!

Piśmiennictwo

1. Majda A., Walas K., Samoiluk O. Jakość życia kobiet z cukrzycą ciążową. Problemy Pielęgniarstwa 2014; 22 (4): 459–463.
2. T. Grzelak i in., Cukrzyca ciążowa – skutki niewyrównania i podstawy regulacji glikemii. Nowiny Lekarskie, nr 8, s. 163-169, 2013.
3. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 3. 2017 tom3 suplement A ISSN 2451-0971 1-24.
4. Zamłyński J., Olejek A., Więcek A. i wsp. Wpływ zmian metabolicznych w ciąży prawidłowej i powikłanej cukrzycą na wewnątrzmaciczne wzrastanie płodu. Postępy Hig Med Dośw. 2005; 59: 490-495.
5. Mizgier M., Jarząbek-Bielecka G., Durkalec-Michalski K. Rola aktywności fizycznej oraz masy ciała w etiopatogenezie oraz w profilaktyce występowania ciąży obciążonej cukrzycą. Nowiny Lekarskie: 2009: 78, (5–6), 349–352.