Hashimoto

Wstęp

Hashimoto to choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której układ odpornościowy atakuje tarczycę. Organizm zaczyna traktować komórki i tkanki jak obce, występuje stan zapalny. Hashimoto jest chorobą, której nie można wyleczyć i na dzień dzisiejszy, dalej bada się przyczyny jej występowania. Uważa się, że istotny wpływ mogą mieć czynniki środowiskowe (stres, palenie papierosów, infekcje), żywieniowe (nadmiar jodu, niedobór selenu), a także genetyczne. Nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy odnotowano u 22% populacji. Badania wskazują, że kobiety chorują dziesięć razy częściej na Hashimoto, niż mężczyźni[1-3].

Objawy choroby

• długotrwałe zmęczenie;
• suchość skóry;
• depresja;
• występowanie zaparć;
• przyrost masy ciała;
• częste odczuwanie zimna;
• senność;
• wypadanie włosów;
• łamliwość paznokci[1].

Badania

• TSH – hormon tyreotropowy, wydzielany przez przysadkę mózgową, pobudza tarczycę do pracy;
• FT3 i FT4 – hormony tarczycy, zaburzone stężenia wiążą się z występowaniem choroby;
• Anty-TPO i Anty-TG – badanie przeciwciał;
• USG tarczycy.

Podstawowe kryteria diagnozy choroby

• wysokie stężenie TSH;
• zbyt niskie stężenia fT4 i/lub fT3;
• wysokie stężenie przeciwciał anty-TPO i anty-TG;
• zmiany w obrazie tarczycy w badaniu USG[2].

Leczenie

W przypadku stwierdzenia Hashimoto lekarz powinien wprowadzić terapię lewotyroksyną (Letrox, lub Euthyrox). Dawka będzie dopasowana indywidualnie do pacjenta. Leki najkorzystniej przyjmować na czczo, około 30-60 minut przed posiłkiem. W czasie leczenia ważne są regularne wizyty kontrolne oraz badania monitorujące poziom TSH.

Dieta – najważniejsze wskazówki

Dieta w Hashimoto nie powinna być dietą eliminacyjną – nie należy eliminować glutenu, czy laktozy na własną rękę. Przed ułożeniem jadłospisu, lekarz powinien zlecić odpowiednią diagnostykę w tym kierunku. W diecie powinny znaleźć się produkty pełnoziarniste, które pomogą w zapewnieniu odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego i witamin z grupy B. Badania nie potwierdziły korzyści ze stosowania diety bezglutenowej w chorobie Hashimoto, więc jeżeli nie zdiagnozowano celiakii nie warto eliminować glutenu. Przy źle zbilansowanej diecie bezglutenowej możemy być narażeni na wystąpienie niedoborów pokarmowych. Zwrócić uwagę trzeba także na odpowiednią ilość wapnia w diecie. Produkty bogate w ten składnik mineralny powinny być spożywane kilka razy dziennie. Jeżeli zdiagnozowana jest nietolerancja laktozy, zaleca się włączenie do jadłospisu produktów bez laktozy, żeby zapewnić wymaganą podaż wapnia[5].

Należy zwrócić uwagę na spożycie produktów sojowych, ze względu na zaburzone wchłanianie lewotyroksyny. Zaleca się zachować odstęp między spożyciem soi, a przyjęciem leku (około 4 godziny).

Zgodnie z zaleceniami warzywa należy spożywać kilka razy dziennie, a owoce minimum jeden razy w ciągu doby.

Należy zadbać o dostarczenie odpowiedniej ilości selenu, jodu i cynku. Włączenie do jadłospisu orzechów brazylijskich i ryb pomoże w dostarczeniu selenu, który zmniejsza aktywność zapalną. Zapotrzebowanie na jod, który jest kluczowy do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, uzupełnimy poprzez spożywanie ryb morskich oraz skorupiaków (makrela, dorsz, ostrygi, małże), możemy również dodawać do posiłków niewielkie ilości soli jodowanej. Ze względu na zawartość goitrogenów, które zaburzają wchłanianie jodu z pożywienia, należy uważać na spożycie warzyw kapustnych (brukselka, kalafior, brokuł, kapusta). Trzeba jednak zaznaczyć, że obróbka termiczna (np. gotowanie) zmniejsza zawartość goitrogenów o około 30%. Spożycie mięsa, jaja, orzechów pozwoli nam zapobiec niedoborom cynku, który charakteryzuje się właściwościami przeciwutleniającymi oraz przeciwzapalnymi[4,6].

Nie zapomnijmy o odpowiedniej podaży kwasów tłuszczowych omega-3 (pestki dyni, olej lniany, nasiona chia, siemię lniane, ryby morskie), które działają przeciwzapalnie[5].

Żywność wysokoprzetworzona powinna zostać ograniczona do minimum (fast food, gotowe ciasta, konserwy, chrupki)[6].

Podsumowanie

Hashimoto to choroba, której niestety nie jesteśmy w stanie wyleczyć. Jeżeli choroba zostanie zdiagnozowana, przede wszystkim powinniśmy zadbać o fundamenty, czyli zdrowy styl życia. Farmakoterpia, monitorowanie wyników badań, odpowiednia dieta, ograniczony poziom stresu oraz włączenie aktywności fizycznej pozwolą nam wyeliminować objawy choroby.

Jeżeli potrzebujesz pomocy w ułożeniu diety uwzględniającej Hashimoto, zapraszam do współpracy!

Piśmiennictwo

1. Mincer, Dana L., and Ishwarlal Jialal. “Hashimoto thyroiditis.” StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing, 2019.
2. Lachowicz K., Stachoń M., Pałkowska-Goździk E., Lange E.: Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto. Kosmos. Problemy nauk biologicznych. 2019, 68 (2), 323, 201-214.
3. Wojtas, Natalia, Lidia Wadolowska, and Elżbieta Bandurska-Stankiewicz. “Evaluation of Qualitative Dietary Protocol (Diet4Hashi) Application in Dietary Counseling in Hashimoto Thyroiditis: Study Protocol of a Randomized Controlled Trial.” International Journal of Environmental Research and Public Health 16.23 (2019): 4841.
4. Stolińska H, Wolańska D. Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy. Żywienie Człowieka i Metabolizm. 2012;39(3):221– 231.
5. Ratajczak A.E. B–D, Moszak M. A,C–E, Grzymisławski M. A,E-F: Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Piel Zdr Publ. 2017;7(4):305–311.
6. Zakrzewska E., Zegan M., Michota-Katulska E.: Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto. Bromat Chem Toksykol. 2015;(2):117–127.