SIBO, a dieta lowFODMAP
SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth) jest to przerost bakterii w jelicie cienkim. Objawia się uczuciem pełnego brzucha, towarzyszą mu biegunki, zaparcia i zmieniony rytm wypróżnień. Jeżeli zaobserwowałeś u siebie takie objawy, skonsultuj się z lekarzem jak najszybciej. Jeżeli nie zaczniesz leczyć SIBO możesz narazić się na wystąpienie wielu poważnych zaburzeń.
Przyczyny i badania
Przyczyny SIBO nie są do końca znane, ale z całą pewnością znaczący wpływ ma nasz tryb życia. Przede wszystkim stres, jedzenie w pośpiechu, krótki sen, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu.
Nieinwazyjne testy oddechowe, badanie ilości bakterii w treści jelitowej – to metody wykorzystywane do diagnozy schorzenia. Znaczącym elementem leczenia SIBO jest antybiotykoterapia, istotne jest również włączenie probiotyków.
Dieta
Niestety, jak dotąd nie pojawiły się jednoznaczne wytyczne, co do diety dedykowanej dla osób z SIBO. Najbardziej znaną jest dieta lowFODMAP, która jest uboga w węglowodany krótkołańcuchowe – słabo wchłaniane przez nasz organizm[1].
FODMAP, czyli fermantujące oligo-, di-, monosacharydy i poliole.
Grupa FODMAP:
- Oligosacharydy – fruktany, naturalnie występujące węglowodany, znajdujące się w pszenicy, warzywach.
- Disacharydy – laktoza, która znajduje się w produktach mlecznych.
- Monosacharydy – fruktoza występująca w owocach.
- Poliole – monitol, sorbitol, ksylitol, często wykorzystywane jako słodziki[2].
FODMAP są słabo wchłaniane i powodują wzrost aktywności osmotycznej w jelitach, co objawia się przyciąganiem większej ilości wody. Przechodząc do jelita grubego, FODMAP są fermentowane przez bakterie jelitowe, efektem tego są występujące gazy. Skutkiem tego jest rozszerzenie i rozciągnięcie ściany jelita, przez co odczuwalny jest ból i dyskomfort[3].
Podział produktów FODMAP:
Owoce:
Wskazane: banan, winogrona, maliny, truskawki, jagody, kiwi, melon, grejpfrut, ananas.
Niewskazane: gruszka, jabłko, nektarynka, brzoskwinia, śliwka, awokado, arbuz, czereśnie.
Warzywa:
Wskazane: papryka, seler, bakłażan, cukinia, marchewka, pomidor, ziemniaki, dynia, sałata, ogórek.
Niewskazane: czosnek, cebula, groch, buraki, szparagi, brokuły, kapusta, ciecierzyca, soczewica, por.
Nabiał:
Wskazane: mleko i jogurty bez laktozy, sery twarde, napoje roślinne.
Niewskazane: mleko i jogurty krowie/kozie – zawierające laktozę, sery świeże i miękkie, śmietana.
Zboża:
Wskazane: zboża bezglutenowe (kasza jaglana, gryczana, ryżowa, ryż, amarantus).
Niewskazane: żyto, owies, pszenica.
Orzechy i nasiona:
Wskazane: włoskie, brazylijskie, pini, macadamia, archaidowe.
Niewskazane: migdały, pistacje, laskowe, nerkowca.
Substancje słodzące:
Wskazane: glukoza, erytrytol, sacharoza, aspartam.
Niewskazane: maltitol, sorbitol, ksylitol, fruktoza, syrop kukurydziany.
Polecam pobrać aplikację „Monash University FODMAP diet”, dostarcza ona informacji na temat produktów, pod względem zawartości składników fermentujących. Pochodzi bezpośrednio od zespołu badawczego w Monash.
Probiotyki
Przeprowadzone badania wskazują na korzystny wpływ probiotyków w terapii SIBO. Skuteczność preparatów probiotycznych objawia się ograniczeniem rozrostu bakterii (poprawa testu oddechowego u badanych)[4].
Efekty stosowania diety lowFODMAP
Badania wykazały, że stosowanie diety lowFODMAP przynosi pozytywne efekty. Pacjenci stosujący dietę lowFODMAP doświadczyli redukcji bólu i wzdęć, w porównaniu z grupą, która stosowała dietę tradycyjną. Nie zaobserwowano różnic pod względem konsystencji stolca. Najdłuższy okres stosowania diety lowFODMAP w badaniach to 18 miesięcy, żeby zauważyć poprawę zaleca się stosowanie diety minimum 3-4 tygodnie. Najważniejsze to obserwacja własnego organizmu, ponieważ nie wszyscy reagują tak samo na dane produkty. Dieta może być niedoborowa i ciężka do utrzymania, więc warto skonsultować się z dietetykiem[5].
Podsumowanie
Dieta lowFODMAP może okazać się skuteczną strategią w walce z SIBO. Kluczem do sukcesu jest oprócz odpowiedniej antybiotykoterapii pod okiem lekarza, edukacja i pomoc dietetyka w zakresie żywienia. Należy pamiętać, że dieta o niskiej zawartości FODMAP nie powinna być stosowana przez długi okres. Długofalowo złotym środkiem będzie znalezienie odpowiedniej strategii, bez negatywnych skutków dla restrykcji żywieniowych.
Piśmiennictwo
- Weronika Szymczak, Małgorzata Moszak, Paweł Bogdański. Żywieniowe wspomaganie leczenia zespołu przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego – nowe koncepcje dietetyczne. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2020;11(1):1-10.
- Review Article, How to institute the low-FODMAP diet Jacqueline S Barrett, Central Clinical School, Department of Gastroenterology, Monash University, Melbourne, Victoria, Australia, ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28345807
- https://www.monashfodmap.com/about-fodmap-and-ibs/
- Zhong, C., Qu, C., Wang, B., Liang, S. & Zeng B. (2017). Probiotics for Preventing and Treating Small Intestinal Bacterial Overgrowth: A Meta-Analysis and Systematic Review of Current Evidence. J Clin Gastroenterol, 51(4):300-311.
- Altobelli, Emma, et al. “Low-FODMAP diet improves irritable bowel syndrome symptoms: a meta-analysis.” Nutrients 9.9 (2017): 940.
